Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
1527 rok
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Kościół pw. św. Stanisława Biskupa w Chotelku to niezwykle cenny zabytek drewnianej architektury sakralnej, szczególnie wyróżniający się na tle innych obiektów Kielecczyzny. Jego historia sięga 1527 roku, a obecność takich elementów jak konstrukcja zrębowa, ażurowa wieżyczka, czy polichromowane stropy sprawiają, że kościół jest jednym z najlepiej zachowanych przykładów drewnianego budownictwa sakralnego z XVI wieku.
Kościół został zbudowany na planie prostokąta, o wymiarach 12 x 7 metrów. Jest to typowy układ dla drewnianych kościołów z tego okresu. Budowla nie posiada wydzielonego prezbiterium ani zakrystii, natomiast na wschodniej ścianie znajduje się trójboczna absyda, co jest charakterystycznym elementem architektonicznym. Świątynia wzniesiona jest w konstrukcji zrębowej, z drewna modrzewiowego, co zapewnia jej trwałość i odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne.
Dach kościoła jest czterospadowy, pokryty gontem. Jest to tradycyjna forma dachu dla drewnianych kościołów, a jego szczyt znajduje się od strony zachodniej. W centralnej części kalenicy dachu znajduje się ażurowa wieżyczka z sygnaturką, która pełni funkcję dzwonnicy. Wieżyczka jest pokryta miedzianą blachą, co dodaje jej estetycznego charakteru.
Kruchta, przylegająca do kościoła od strony południowej, została dobudowana po wybudowaniu samej świątyni, w późniejszym okresie. Jest to element wtórny, który jednak nie zaburza harmonii całej konstrukcji, a raczej dopełnia przestrzeń przy wejściu do kościoła.
Wnętrze kościoła zachowało liczne elementy pierwotnego wyposażenia, co czyni go szczególnie cennym zabytkiem. Wśród najważniejszych elementów warto wyróżnić:
- Gotycką kropielnicę – kamienną, stanowiącą jeden z nielicznych zachowanych przykładów średniowiecznego wyposażenia sakralnego z XVI w.
- Późnorenesansową ambonę z 1. poł. XVII w., która zachowała się w pierwotnej formie i stanowi interesujący przykład późniejszej sztuki sakralnej.
- Strop, który pokryty jest polichromią z XVI wieku, przedstawiającą kasetony z rozetami. Istnieją badania sugerujące, że strop może pochodzić z wcześniejszej, innej świątyni. Polichromia ta jest jednym z najważniejszych elementów artystycznych kościoła.
Kościół zachował liczne detale, które świadczą o jego wysokiej wartości historycznej. Wewnątrz kościoła znajdują się również drewniane rzeźby i elementy konstrukcyjne, które wciąż noszą ślady średniowiecznej i renesansowej sztuki sakralnej.
Kościół pw. św. Stanisława Biskupa w Chotelku jest jednym z nielicznych przykładów, które w zachowanej formie przedstawiają drewniane budownictwo sakralne z XVI wieku. Jego stan techniczny oraz zachowane elementy wyposażenia sprawiają, że jest to cenny zabytek, będący świadkiem średniowiecznej tradycji budownictwa i sztuki sakralnej w Polsce.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Kościół filialny pw. św. Stanisława Biskupa w Chotelku to zabytkowa drewniana świątynia, której historia sięga XII wieku. Zgodnie z przekazami Jana Długosza, pierwotną świątynię ufundował biskup płocki Wit w 1190 roku dla swojej matki, która z powodu starości niechętnie podróżowała do parafii w Busku. Początkowo kościół miał prawdopodobnie inne wezwanie, ponieważ św. Stanisław jako patron pojawia się dopiero w drugiej połowie XIII wieku. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z lat 1350-1351.
Po zniszczeniu pierwotnego kościoła w 1527 roku, kanonik sądecki Stanisław Słupski ufundował nową świątynię oraz ołtarz. Kościół został konsekrowany w 1541 roku przez biskupa Dominika Małachowskiego. W ciągu wieków kościół przechodził liczne remonty i modernizacje. W 1765 roku wykonano gruntowny remont, którego datę wyryto na belce nad chórem muzycznym. W pierwszej ćwierci XIX wieku, kościół pokryty był gontem, a w 1813 roku, z powodu złego stanu budowli i braku opieki, część wyposażenia została przekazana do kościoła w Stróżyskach. Kolejny remont miał miejsce w 1883 roku.
W XX wieku kościół przeszedł dalsze prace konserwacyjne. W 1962 i 1983 roku wymieniono gont na dachu, a w tym ostatnim roku dokonano także wymiany niektórych elementów drewnianej więźby dachowej. W latach 1983-1987 przeprowadzono konserwację stropu, a w 2003 roku wykonano naprawy zrębu, więźby dachu i sygnaturki, ponownie wymieniając gont i szalunki. Dzięki tym wszystkim pracom konserwatorskim, kościół w Chotelku zachował się w bardzo dobrym stanie, stanowiąc jedyny zachowany na Kielecczyźnie przykład XVI-wiecznego drewnianego budownictwa sakralnego.
źródło: https://zabytek.pl/pl/obiekty/chotelek-kosciol-fil-pw-sw-stanislawa-biskupa
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
W kościele Św. Stanisława w Chotelku odbywają się msze święte w każdą niedziele o godz. 12:00