Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
1808 rok
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Figura Św. Sebastiana z 1808 roku przy drodze Młyny – Szaniec, gmina Busko-Zdrój, stanowi jeden z cenniejszych zabytków sakralnych w regionie Ponidzia. Święty Sebastian jest często przedstawiany w sztuce sakralnej w kontekście swojej męczeńskiej śmierci, co ma szczególne znaczenie dla tradycji religijnej. Cechy fizyczne tej figury świadczą o jej artystycznej jakości oraz historycznym znaczeniu dla lokalnej społeczności.
Figura Św. Sebastiana, wykonana z kamienia, jest najprawdopodobniej zrobiona z wapienia pińczowskiego, typowego dla tego regionu. Wapień ten ma jasną barwę, z delikatnymi odcieniami żółci i beżu, co nadaje rzeźbie subtelny, ale solidny wygląd. Z biegiem czasu figura mogła zyskać patynę, co dodaje jej historycznego charakteru.
Figura przedstawia Św. Sebastiana w pozycji stojącej, z wyprostowaną sylwetką, co może symbolizować jego odwagę i determinację w obliczu męczeństwa. Postać świętego jest ukazana w chwili, gdy jest związana do słupa i przeszywana strzałami. To charakterystyczne przedstawienie ma na celu ukazanie heroicznego cierpienia i męczeństwa Św. Sebastiana, który był jednym z pierwszych męczenników chrześcijańskich.
Twarz Św. Sebastiana jest subtelnie wyrzeźbiona, z wyraźnymi rysami. Jego oczy są skierowane ku górze, co może symbolizować duchowe uniesienie i modlitwę w obliczu cierpienia. Twarz ma poważny, a zarazem spokojny wyraz, co sugeruje, że Św. Sebastian, mimo cierpień, zachował wewnętrzną równowagę. Jego usta są zaciśnięte, co podkreśla powagę sytuacji.
Św. Sebastian jest przedstawiony częściowo nagi, z wyeksponowanymi mięśniami i ciałem, co jest typowe dla tego rodzaju przedstawień, podkreślających jego męczeństwo. Postać ma na sobie jedynie przepaskę biodrową, która jest wykuta z kamienia. Takie przedstawienie miało na celu uwydatnienie cierpienia świętego, a także wyrażenie jego heroizmu w obliczu śmierci.
Figura Św. Sebastiana stoi na solidnym postumencie, który zapewnia jej stabilność. Figura reprezentuje styl klasyczny, który był popularny w XVIII i XIX wieku. Rzeźba jest realistyczna, z dbałością o detale, takie jak mięśnie i rysy twarzy. Zręczne uchwycenie postawy ciała oraz ukazanie cierpienia męczeńskiego jest charakterystycznym elementem tego stylu, który dążył do ukazania ludzkiej postaci w sposób jak najbardziej naturalny, ale z wyraźnym akcentem na emocjonalne i duchowe aspekty przedstawianego wydarzenia.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Figura Św. Sebastiana z 1808 roku przy drodze Młyny – Szaniec, gmina Busko-Zdrój, stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego i religijnego regionu Ponidzia. Jest to zabytkowa figura, która nie tylko pełni funkcję sakralną, ale także stanowi część historii lokalnej społeczności. Święty Sebastian, który jest jednym z najczęściej czczonych męczenników chrześcijańskich, a jego przedstawienia w sztuce sakralnej mają silne odniesienie do tradycji religijnych, jest także symbolem wytrwałości, wierności wierze i gotowości do poświęceń.
Święty Sebastian był rzymskim żołnierzem, który został ukarany śmiercią za swoją wiarę w Chrystusa. Jego historia męczeńska, pełna cierpienia i wytrwałości, stała się inspiracją do wielu przedstawień w sztuce, szczególnie w rzeźbie i malarstwie. Figura Św. Sebastiana w Szańcu została wykonana w 1808 roku, co umiejscawia ją w kontekście późnego okresu oświecenia w Polsce, w czasie, gdy kraj był pod zaborami, a społeczeństwo musiało zmagać się z trudnościami politycznymi i gospodarczymi.
W 1808 roku Polska znajdowała się pod zaborami – po III rozbiorze z 1795 roku, Królestwo Polskie było częścią Imperium Rosyjskiego. W tym okresie, mimo represji, wciąż istniała silna tradycja katolicka, a Kościół pełnił ważną rolę nie tylko w życiu duchowym, ale i w życiu codziennym. Często pojawiały się inicjatywy związane z fundowaniem figur sakralnych, które miały nie tylko znaczenie religijne, ale także pełniły funkcję ochronną dla społeczności lokalnych. Tego typu figury były wznoszone przy drogach, na skrzyżowaniach czy w innych miejscach publicznych, stanowiąc symbole religijnej obecności oraz ochrony.
Figura Św. Sebastiana była więc jednym z takich dzieł, stworzonym przez mieszkańców regionu, najprawdopodobniej z inicjatywy lokalnej społeczności, jako wyraz pobożności i prośby o opiekę świętego patrona. Postać męczennika, który cierpi za wiarę, mogła być szczególnie bliska dla ludzi żyjących pod zaborami, gdzie walka o tożsamość narodową i duchową była szczególnie silna.
Święty Sebastian był czczony jako patron męczenników i obrońca przed zarazami, chorobami, a także patron łask i uzdrowień. Ze względu na jego męczeństwo, figura była także symbolem cierpienia i nadziei w trudnych czasach. Dla lokalnych społeczności, figura Św. Sebastiana mogła pełnić rolę ochronną, nie tylko przed pożarami czy powodziami, ale także w kontekście zdrowia, gdyż w średniowieczu i późniejszych wiekach Święty Sebastian był uznawany za patrona chorujących na dżumę, a jego wizerunki często były umieszczane w miejscach, gdzie choroba mogła występować.
Dodatkowo, umiejscowienie figury przy drodze Młyny – Szaniec miało znaczenie praktyczne: była to ważna droga komunikacyjna, która łączyła różne wsie i miasteczka w regionie. Umieszczenie figury przy drodze miało na celu nie tylko przypomnienie o wierzeniach religijnych, ale także zapewnienie ochrony podróżnym oraz mieszkańcom, którzy przechodzili w pobliżu.
Chociaż nie ma dokładnych informacji na temat fundatorów figury Św. Sebastiana w Szańcu, zwyczajowo figury przydrożne były często fundowane przez osoby zamożne, lokalnych przedstawicieli władz, lub przez samych mieszkańców wsi. Fundacja tego typu obiektów była także wyrazem społecznej i religijnej solidarności. Fundatorzy mogli liczyć na modlitwy za siebie i swoich bliskich, a figura stanowiła również wyraz wdzięczności za otrzymane łaski.
Figura Św. Sebastiana z 1808 roku jest obecnie uznawana za cenny element dziedzictwa kulturowego regionu Ponidzia. Stanowi świadectwo religijnej i artystycznej tradycji okresu zaborów oraz odzwierciedla silne związki lokalnych społeczności z katolicką tradycją i duchowością. Współczesne badania i renowacje figury pomagają w zachowaniu jej historycznego charakteru oraz znaczenia.
Wieś Młyny, położona w malowniczej okolicy Ponidzia, ma bogatą historię, sięgającą średniowiecza. Jej losy były związane z lokalnym rolnictwem, tradycjami religijnymi i kulturowymi, a także z wpływami zaborów i zmianami politycznymi. Dziś Młyny to wieś, która czerpie z bogatej przeszłości, jednocześnie rozwijając się w kierunku turystyki, co umożliwia jej dalszy rozwój. Zachowanie tradycji, dbałość o historię, a także piękno naturalne sprawiają, że Młyny są wciąż ważnym punktem na mapie Ponidzia.