Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
Druga połowa XVIII wieku.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Figura Św. Floriana wykonana jest z kamienia, najprawdopodobniej z wapienia pińczowskiego, typowego dla regionu Ponidzia. Kamień ten charakteryzuje się jasnym, ciepłym kolorem, co nadaje rzeźbie elegancki, ale zarazem solidny wygląd. W wyniku upływu czasu, figura mogła zyskać patynę, która dodaje jej historycznego charakteru.
Figura przedstawia Św. Floriana w postawie stojącej, z wyprostowanym ciałem, co daje wrażenie godności i powagi. Jego postawa jest pewna, a jednocześnie łagodna, co symbolizuje zarówno siłę, jak i opiekę. Św. Florian często ukazywany jest w pozycji, w której trzyma w ręku wiadro lub dzban z wodą, co odnosi się do jego patronatu nad strażakami oraz ochroną przed pożarami. Może też być przedstawiony w pełnej zbroi rzymskiego żołnierza, co dodatkowo podkreśla jego wojskową rolę w tradycji katolickiej.
Św. Florian jest zwykle przedstawiany w rzymskiej zbroi, co nawiązuje do jego historycznej postaci – żołnierza rzymskiego. Jego strój jest typowy dla przedstawień świętych męczenników, którzy byli często ukazywani w zbroi wojskowej, co miało symbolizować ich odwagę i poświęcenie. W przypadku figury w Szańcu, zbroja Św. Floriana może być precyzyjnie wyrzeźbiona, z widocznymi detalami, takimi jak metalowe płyty, pasy czy elementy ochronne.
Figura Św. Floriana w Szańcu umieszczona jest na solidnym postumencie, który dodaje jej stabilności i umożliwia wyróżnienie jej w przestrzeni publicznej. Rzeźba wpisuje się w styl tradycyjnej sztuki ludowej Ponidzia, gdzie rzeźby sakralne są często proste, ale pełne wyrazu. Chociaż figura może być wykonana w sposób skromny, szczegóły w rzeźbie, takie jak detale zbroi, fałdy szaty czy atrybuty, wskazują na pewną precyzję i staranność w wykonaniu. Tego typu rzeźby były tworzone z myślą o funkcji religijnej i ochronnej, ale także o estetyce, która miała przyciągać uwagę wiernych i przypominać o świętych.
Z upływem czasu figura może być pokryta patyną, nadającą jej charakterystyczny, postarzały wygląd. Patyna jest efektem naturalnego procesu starzenia się kamienia i stanowi dowód na wiek figury. Tego rodzaju efekt podkreśla historyczną wartość dzieła, które było świadkiem wielu lat tradycji kultu religijnego w regionie.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Figura świętego Floriana przy drodze prowadzącej na cmentarz w Szańcu jest późnobarokową rzeźbą z drugiej połowy XVIII wieku.
Święty Florian, patron strażaków i obrońca przed pożarami, był częstym motywem rzeźbiarskim w Polsce, zwłaszcza na terenach wiejskich, gdzie pełnił funkcję ochronną dla społeczności i jej dobytku. Takie figury często były fundowane przez lokalne społeczności lub zamożniejszych mieszkańców wsi, jako wyraz pobożności oraz chęci zapewnienia ochrony przed ogniem, który w tamtym czasie był jednym z największych zagrożeń. Styl późnobarokowy charakteryzował się dynamicznymi pozami postaci i bogatymi detalami, co można dostrzec na przedstawionej rzeźbie.
Figura św. Floriana w Szańcu wpisuje się w szeroką tradycję chrześcijańską regionu, gdzie religijność była silnie związana z codziennym życiem. W przeszłości, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, kapliczki, figury przydrożne i krzyże były częstym elementem krajobrazu. Stawiano je w miejscach publicznych, takich jak skrzyżowania dróg, aby służyły jako miejsce modlitwy, ochrony, a także przypomnienie o chrześcijańskich wartościach. Wiele z tych pomników było fundowanych przez społeczności lokalne, które liczyły na pomoc świętych w codziennych zmaganiach z żywiołami, chorobami i innymi zagrożeniami.
Dziś figura św. Floriana w Szańcu jest nie tylko pomnikiem religijnym, ale także ważnym elementem dziedzictwa kulturowego regionu. Stanowi ona świadectwo lokalnej historii, tradycji rzeźbiarskiej, jak również wartości religijnych, które były istotne dla mieszkańców tej wsi. Może pełnić funkcję turystyczną i edukacyjną, przypominając o tradycji sztuki ludowej Ponidzia, a także o znaczeniu, jakie w przeszłości miały takie pomniki w życiu społecznym i religijnym wsi.
