Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
Układ rynku średniowieczny, budynki wzniesione na przełomie XIX/XX w.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Ulice prostopadłe i równoległe do pierzei rynkowych tworzą regularny układ kwaterowo-szachownicowy, charakterystyczny dla średniowiecznych układów urbanistycznych małych miast. Zabudowa zwarta, w większości starym zrębie z zachowaniem dawnego układu wąskich działek. Domy dwu- i trzykondygnacyjne, podpiwniczone dwu- i trzytraktowe. Wnętrza przebudowane, w niektórych pomieszczeniach zachowane sklepienia kolebkowe z lunetami, kolebkowo-krzyżowe i koszowe. Elewacje o charakterze późnobarokowym, klasycystyczne oraz bez wyraźnych cech stylowych. W obrębie rynku znajduje się: ratusz, Dom Sejmiku Krasnostawskiego (siedziba władz miejskich), fontanna, pomniki: z brązu Stanisława Bojarczuka; granitowy poświęcony żołnierzom i partyzantom poległym w walce oraz osobom cywilnym pomordowanych przez hitlerowców w latach 1939-1945, jak też klon jesionolistny „klęczące drzewo”.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Na przełomie XIX/XX w. klasyczny rynek zaczął przybierać postać skweru za sprawą nasadzeń drzew. Podczas działań wojennych w 1914 r. szczególnie mocno ucierpiało centrum Krasnegostawu. Zniszczeniu uległa zachodnia i południowa (wraz z ratuszem) pierzeja rynku oraz domy w bliskim sąsiedztwie kościoła pw. św. Franciszka Ksawerego. Pociski w dużej mierze oszczędziły za to kamienice położone przy pierzejach północnej i zachodniej. Po odzyskaniu niepodległości prace nad odbudową trwały latami. Odbudowano kamienice, ratusz oraz zniszczony gmach zakupiony przez powiat, który po remoncie (wg projektu Jerzego Siennickiego) stał się siedzibą Sejmiku Krasnostawskiego. W 1986 r. rozebrana została kamienica Jaślikowskich (po wojnie siedziba Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego) przez co rynek został dodatkowo „otwarty” w miejscu styku północnej i wschodniej pierzei. W 2007 r. została przeprowadzona „Rewitalizacja przestrzeni rynku miejskiego w historycznej zabudowie – Krasnystaw”. Zasadnicze prace polegały na przebudowie nawierzchni, przyległych chodników i uliczek, uporządkowanie zieleni, przebudowę fontanny oraz budowę punktów informacji turystycznej i kulturalnej. W ramach przebudowy rynku przeprowadzono badania archeologiczne, w trakcie których odkryte zostały fundamenty starego ratusza, wzniesionego prawdopodobnie pod koniec XVI w. a zniszczonego podczas pożaru miasta w 1811 r. Zarys fundamentów starego magistratu został odtworzony w formie ok. 40 cm muru z kamienia wapiennego. W 2011 r. TBS rozpoczął realizację projektu odbudowy kwartału, w którym znajdowała się m.in. wspomniana kamienica Jaślikowskich. Projekt zakończył się sukcesem w 2021 r. W 2019 r. rozebrana została „kamienica z oficynami” położona przy wylocie ul. Jezuickiej. Budynek ten praktycznie od pożaru w 1986 r. stał nieużytkowany. Aktualnie w tym miejscu powstał utwardzony plac.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Miejsce reprezentacyjne miasta, gdzie odbywają się uroczystości państwowe czy imprezy kulturalne, jak np. „Chmielaki Krasnostawskie”.
