Czas powstania Gminnego Cudu Regionu

Budynek powstał w latach 1869–1873 z inicjatywy Zdzisława hr. Tyszkiewicza i jego żony Gabrieli Felicji z Mierów. Początkowo pełnił funkcję kaplicy prywatnej. Kaplica jest poświęcona Najświętszej Marii Pannie Niepokalanie Poczętej. Zwrócona frontem na północny wschód.

Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu

To kaplica w stylu neogotyckim. Wymurowana z cegły, na zaprawie wapiennej, otynkowana. Powstała na rzucie prostokąta z półkolista absydą, z zamkniętym trójbocznie prezbiterium i niższym od korpusu ryzalitem pełniącym funkcję przedsionka. Płytki przedsionek, zwieńczony został trójkątnym szczytem o krawędziach profilowanych w „ząbki”, zamkniętym po bokach kamiennymi wieżyczkami. W środku tego szczytu a bezpośrednio nad drzwiami wejściowymi w obramowaniu okulus wypełniony pseudorozetą. Na osi elewacji frontowej prostokątne drzwi zamknięte ostrołukiem. Na szczycie ryzalitu widoczna data 1873. Dach kaplicy jest dwuspadowy, o konstrukcji drewnianej, kryty dachówką karpiówką.

Wewnątrz znajdował się ołtarz neogotycki z obrazem Najświętszej Panny Maryi Niepokalanie Poczętej. Pierwotne wyposażenie kaplicy nie zachowało się.

Zabytkowa kaplica pałacowa pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Weryni. fot. S.W

Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu

Dzieje tej kaplicy należą do bardzo ciekawych. Od początku istnienia pełniła rolę kaplicy prywatnej, w której odprawiane były nabożeństwa tylko dla rodziny Tyszkiewiczów, krewnych i domowników. Celebracji tych nabożeństw dokonywali księża z Kolbuszowej. Hrabia zobowiązał się także do pokrycia wszelkich kosztów związanych z utrzymaniem i prowadzeniem kaplicy i przysiągł, że nie obciąży nimi innych parafian. Pozwolenia na odprawianie Mszy świętych i modlitwę w kaplicy, otrzymywano od biskupa tarnowskiego co 7 lat.

W 1939 roku kaplica została złupiona. To wydarzenie i wybuch II wojny światowej przyczynił się do zamknięcia kaplicy do 1941 roku. Dopiero w maju 1941 roku hr. Tyszkiewicz wniósł podanie o ponowne użytkowanie kaplicy. Kuria tarnowska zgodziła się na przemianowanie kaplicy z prywatnej na publiczną na czas jednego roku od maja 1941 do maja 1942. W 1943 roku kuria tarnowska przesłała Tyszkiewiczowi przedłużenie przywileju kaplicy na pół publicznej na 3 lata, wydane przez bp. Komara w myśl założeń z 18 maja 1941, że hrabia będzie się starał o normalne funkcjonowanie kaplicy i zapewni do niej dostęp tej grupie ludzi, która tego pragnie, w szczególności dla wysiedlonych, chorych, starców i kalek. Niestety hr. Tyszkiewicz w 1944 roku został zesłany w głąb Rosji i tam zmarł, zaś jego rodzina rozpierzchła się po całym kraju.

Po wyzwoleniu kaplica została zniszczona przez radzieckich żołnierzy. Powybijali okna, zniszczyli rzeźby i zrabowali obrazy, w tym piękny wizerunek Najświętszej Maryi Panny z pereł na aksamicie. Nie znaleziono bezpośrednich zapisów dotyczących przeznaczenia i dziejów kaplicy w latach 1945–1959. Jednak z wywiadów przeprowadzonych z mieszkańcami Weryni wynika, że po wojnie wyremontowano ją, po czym księża kolbuszowscy odprawiali tam Msze święte dla wiernych z Weryni. W okresie sprawowania władzy przez komunistów kaplica przy szkole nie była postrzegana pozytywnie. Może o tym świadczyć wypowiedź dyrektora szkoły podczas Rady Pedagogicznej 4 października 1963r., który poruszając problem kaplicy szkolnej stwierdza, iż jest ona nieprawnie przejęta przez parafię. Zachęcał, by nikt z Grona Pedagogicznego i młodzieży szkolnej nie uczęszczał na nabożeństwa. Czyniono również bezskuteczne starania, by kaplica została rozebrana. W listopadzie 1963 roku Wydział Budownictwa i Architektury w Kolbuszowej nakazał zaprzestać celebracji liturgicznych, argumentując tym, że stan techniczny kaplicy jest zły, dlatego bez remontu i orzeczenia o stanie technicznym, nie może być używana.

31 maja 1975 roku cały zespół pałacowo–parkowy i folwarczny, w skład którego wchodziła także kaplica, został wpisany do rejestru zabytków województwa rzeszowskiego. Od tego czasu rzadko odprawiano w niej Msze święte. Czyniono to tylko z okazji rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego, a także na zjazdu absolwentów Zespołu Szkól Rolniczych. Przed rocznicą 50–lecia ZSR w Weryni przeprowadzono remont, w wyniku, którego straciła swój pierwotny wystrój, ponieważ polichromię zamalowano na biało. Kaplica przez długi okres była zamknięta.

Zabytkowa kaplica pałacowa pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Weryni. fot. S.W

Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu

W roku 2006, obserwując niszczenie kaplicy, dyrektor Stanisław Olszówka wspólnie z katechetą szkoły, ks. Arturem Progorowiczem, rozpoczęli staranie o pozyskanie środków na renowację. W 2008 roku kaplicę wyremontowano.

Dziś dawna kaplica pałacowa jest jednym z zabytków powiatu kolbuszowskiego, która często jest odwiedzana również przez turystów. Obecnie korzystają z niej uczniowie Zespołu Szkół Agrotechniczno-Ekonomicznych w Weryni. Dostęp do niej możliwy jest jednak w godzinach pracy szkoły.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj