Czas powstania Gminnego Cudu Regionu

W odległości około 200 metrów od głównej drogi znajduje się dwór- rozłożysty, parterowy z poddaszem. Jego centralna część pochodzi z końca XVII wieku. Przebudowany został na początku XIX wieku w stylu klasycyzmu, być może ponownie przebudowany lub remontowany około roku 1880 przez ówczesnego dziedzica, Kazimierza Wilczyńskiego. W pierwszej ćwierci XX wieku kolejną przebudowę wykonano dla Jana Kantego Steczkowskiego, ministra skarbu w rządzie Jana Kucharzewskiego i w pierwszym rządzie Wincentego Witosa oraz premiera rządu powołanego przez Radę Regencyjną. Zapewne na podstawie jego testamentu dwór w Korzeniowie stał się własnością Uniwersytetu Jagiellońskiego, a następnie, drogą sprzedaży, w 1934 r. trafił w ręce kolejnych właścicieli.

Zespół dworsko-parkowy w Korzeniowie. Fot: zasób własny

Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu

Ten murowany, parterowy dwór z mieszkalnym poddaszem jest wybudowany na planie prostokąta w stylu klasycystycznym. Od frontu znajduje się czterokolumnowy portyk sięgający po gzyms facjaty, nakryty trójkątnym przyczółkiem. Dach jest czterospadowy, łamany. Budynek jest częściowo podpiwniczony.

Zespół dworsko-parkowy w Korzeniowie. Fot: zasób własny

Budynek typowego klasycystycznego dworu polskiego otacza rozległy ogród krajobrazowy o charakterze naturalistycznym, założony w XVII wieku na gruncie istniejącego pierwotnego zadrzewienia. Na terenie ogrodu znajduje się rozległy parter wodny, który stanowi pięć stawów połączonych ze sobą kanałami, o łącznej powierzchni obejmującej czwartą część ogrodu. Za elewacją ogrodową, na terenie łagodnie obniżającym się ku dolinie Wisłoki, ciągną się zwarte skupiska drzew. W starodrzewie ogrodu, który w okresie powojennym poniósł znaczące straty, dominują potężne lipy oraz dęby w liczbie przekraczającej sto drzew.

Zespół dworsko-parkowy w Korzeniowie. Fot: zasób własny

Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu

W okresie międzywojennym majątek często zmieniał właścicieli. Ostatnim, zmarłym w 1945 r., był przedsiębiorca naftowy Leopold Szerauc. Po jego śmierci dwór z przyległym ogrodem znacjonalizowano. Do 2010 roku mieściło się w nim ZSP- szkoła, a następnie Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych “Radość” z siedzibą w Dębicy. W trakcie użytkowania przez szkołę budynek dworu został przebudowany, tracąc historyczny układ wnętrz, bryła nie uległa jednak przekształceniu.

Zespół dworsko-parkowy w Korzeniowie. Fot: zasób własny

LEGENDA

W Korzeniowskim parku znajduje się zabytkowa figura Matki Bożej. Z jej postawieniem związana jest legenda. Jedna z jej wersji głosi, że po tym, jak w jednym ze stawów utopiło się dziecko, nocami w okolicy zaczęło straszyć. Aby odpędzić złe moce, poświęcono stawy i nad brzegiem jednego z nich postawiono figurkę. Z kolei inna wersja mówi, że figurę Matki Bożej ufundował jeden z dziedziców dworu w podziękowaniu za ocalenie syna z topieli.

Zespół dworsko-parkowy w Korzeniowie. Fot: zasób własny

Korzeniów jest wsią położoną w powiecie dębickim, w gminie Żyraków. Znajduje się na terenie Doliny Dolnej Wisłoki. Został założony najprawdopodobniej w XII w. Jednym z pierwszych właścicieli Korzeniowa był Jan, w prostej linii wnuk Zawiszy Czarnego z rodu Sulimów Wieś, należąca do klucza dóbr Wiewiórka, przez wieki zmieniała dziedziców, a były wśród nich wielkie rody historyczne: Tarnowscy, Ostrogscy, Pasławscy, Lubomirscy i Sanguszkowie. Grób ostatniego z właścicieli, Leopolda Szerauca znajduje się na cmentarzu historycznym w Korzeniowie naprzeciwko kościoła.

Zespół dworsko-parkowy w Korzeniowie. Fot: zasób własny

Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu

Jeszcze nie tak dawno budynek prezentował się elegancko, o czym świadczą zdjęcia dworku na licznych stronach o tematyce turystycznej, ale teraz znów popada w ruinę. W 2020 roku w lokalnej prasie pojawiła się informacja, że spadkobiercy byłych właścicieli domagają się zwrotu dworu. W styczniu 2024 roku Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał w mocy postanowienie organu drugiej instancji: dworek i działka, na której stoi, wracają do spadkobierców, boisko wraz z parkiem i stawem zostają w posiadaniu gminy.

Zespół dworsko-parkowy w Korzeniowie. Fot: zasób własny

Zespół dworsko – parkowy w Korzeniowie został wpisany do Karpackiego szlaku ogrodów i domów historycznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj