Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
1520 r.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Należący do powstałej w II połowie XIV w. parafii w Święcanach kościół, wspomniany został już przez Jana Długosza. Niestety spłonął on, a następnie w 1520 r. wystawiony został kolejny. To właśnie przetrwała do dziś świątynia, której powierzchnia wynosi 281m².
Wystawiony na niewielkim wzgórzu kościół, u stóp którego rozciąga się pogórzańska kraina z rybnymi stawami, otoczony jest drewnianym ogrodzeniem na kamiennych murkach. W ogrodzenie wmurowane zostały betonowo kamienne kapliczki z postaciami osób związanych z chrześcijaństwem. Od strony zachodniej, w pobliżu wieży i wejścia głównego, także wystawione są kapliczki; jedna poświęcona osobie św. Jana Pawła II, druga, z figurą Jezusa Pasterza i wypisanymi (po prawej stronie) nazwiskami osób konsekrowanych pochodzących ze Święcan.
Kościół wzniesiony jest w konstrukcji zrębowej z wieżą o konstrukcji słupowo-ramowej, na zewnątrz oszalowany. Złożony jest z prezbiterium zamkniętego trójbocznie oraz szerszej nawy. Do prezbiterium od północy przylega niewielka zakrystia. Do nawy dostawione zostały: od północy czworoboczna kaplica, od południa przedsionek z wejściem i od zachodu wieża o ścianach pochyłych, z niską izbicą nakrytą dachem namiotowym, przechodzącym w ostrosłupowy hełm. Nawa i prezbiterium nakryte są wysokim dachem dwuspadowym, krytym blachą, o wspólnej kalenicy z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią.
W pobliżu kościoła rosną kilkuwiekowe drzewa. W ostatni czasie z jednego z nich, podczas silnego wiatru oderwała się spora część spadając na pobliskie zbocze.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Kościół znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego.
Najcenniejszym zabytkiem świątyni jest późnogotycka Grupa Pasyjna na belce tęczowej, pochodząca z 1540 r.
Jan Długosz podaje, że już w latach 60. XV w. istniał w Święcanach kościół parafialny, który prawdopodobnie spłonął. Obecnie zachowana świątynia, zgodnie z tradycją, powstała w 1520 r. (datę tę odnaleziono w XVIII w. na jednym z ołtarzy), poświęcony został rok później. W drugiej połowie XVI w. ściany i strop pokryto polichromią. W XVII w. do kościoła ufundowano nowe wyposażenie oraz wzniesiono wolno stojącą wieżę-dzwonnicę, którą w późniejszych latach dostawiono do korpusu nawowego. W 1863 r. do północnej ściany nawy dobudowano kaplicę św. Jana Nepomucena, a w latach 70. XIX w. do wieży dodano boczne aneksy. W 1871 r. artysta malarz Jan Tabiński wykonał nową polichromię zamalowując poprzednią. W 1900 r. pokrycia gontowe zastąpiono blachą.
Prezbiterium oddzielone jest od nawy belkami: stropową i tęczową (również zakonserwowaną w latach 1992-1994). Z prezbiterium do zakrystii prowadzi późnogotycki portal zamknięty łukiem w ośli grzbiet.
Wyposażenie wnętrza pochodzi z różnych okresów. W późnobarokowym ołtarzu głównym z przełomu XVII/XVIII wieku umieszczony jest późnogotycki obraz św. Anny z lat 1530-40. Przy tęczy znajdują się dwa barokowe ołtarze boczne. Po lewej stronie ołtarz Matki Boskiej z roku 1710, z wkomponowanym w polu środkowym obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, pochodzący z 1763 roku. Po prawej stronie znajduje się ołtarz św. Antoniego z 1690 roku z jego obrazem. W kaplicy ołtarz św. Jana Nepomucena z roku 1770. Oprócz Grupy Pasyjnej na szczególną uwagę zasługują wolnostojące: polichromowana gotycka rzeźba św. Wojciecha z lat 1430-40 i figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z końca XIV wieku. Barokowa ambona pochodzi z 1740 roku. Chór muzyczny malowany w arkadki mieści się nad głównym wejściem z organami z roku 1965. Poprzednie bezcenne zabytkowe barokowe organy przekazane zostały w roku 1965 do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku i po remoncie w kościele zamontowano nowsze, z Bączala Dolnego (także Gmina Skołyszyn).
Święcański kościół jest miejscem spotkań miejscowych katolików wyznania rzymskokatolickiego.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w latach 60. XX w. W latach 1992–94 w czasie prac konserwatorskich odkryto i odsłonięto XVI-wieczne polichromie na stropie oraz wykonano transfer dekoracji malarskiej Jana Tabińskiego. W 2005 r. poddano konserwacji ołtarza głównego, w czasie którego po zdjęciu kilku warstw polichromii otrzymano pierwotną, bardzo cenną warstwę.
Drobne prace konserwatorskie kościoła prowadzone są na bieżąco.
Dane identyfikacyjne
Województwo: Podkarpackie
Powiat: Jasielski
Gmina: Skołyszyn
