Czas powstania:
lata 20. XX w.
Opis cech fizycznych:
Przy ul. Gzichowskiej (dawnej Świerczewskiego) mieści się największe w regionie targowisko. Na powierzchni 40 tys. m2, sprzedaje swoje towary ok. 1500 handlarzy. Targ odbywa się w środy i soboty. Od wczesnych godzin porannych ludność z Będzina i całego województwa śląskiego a nawet małopolskiego przyjeżdża, aby kupić potrzebne towary. Na targowisku zapatrują się w warzywa i owoce, mięso, wędliny, nabiał, drobny sprzęt gospodarstwa domowego, ceramiczne donice, wiklinowe koszyki, narzędzia ale również pościel, firany, ubrania, obuwie, sprzęt RTV, biżuterię a nawet meble kuchenne czy tapicerowane. Sezonowo pojawiają się rośliny balkonowe i ogrodowe. Osobną część stanowi targ z rzeczami „z drugiej ręki”. Wzdłuż wału Czarnej Przemszy handlarze sprzedają stare zegarki, biżuterię, książki, płyty, fotografie, pocztówki, odzież, narzędzia rolnicze, elementy zastawy stołowej czy pościelowej. Na niewielkich stolikach lub plandekach rozłożonych na ziemi znaleźć można moździerze, młynki, porcelanę, zabawki sprzed lat, stare radia i miksery oraz czasopisma. Często przedmioty sprzed kilkunastu lat leżą obok nowszych kolekcji np. figurek z Kinder niespodzianek czy dekoracji z Ikei.
Opis kontekstów historycznych:
Będzin od początków swojej lokacji należał do miast targowych bowiem znajdował się na jednym z najważniejszych w Europie szlaku kupieckim. Od czasów średniowiecza czerpał korzyści z finansowe z przepływu i obrotu towarami. Miasto bowiem posiadało przywileje organizowania regularnych jarmarków i targów. Początkowo miejscem handlu był rynek, jednakże pod koniec lat 20. XX w., z uwagi na niehigieniczne warunki panujące na prowizorycznych stoiskach oraz nieczystości pozostawiane przez handlarzy postanowiono przenieść targowisko. Na nowy targ wybrano pusty plac przy ulicy Modrzejowskiej. Na handel przeznaczono zarówno plac, jak i wzniesiony specjalnie w tym celu budynek na planie zbliżonym do litery „L”. Obiekt ten do chwili obecnej pełni pierwotną rolę. Niezależnie od targowiska w centrum miasta od kilkudziesięciu lat, w środy i soboty, organizowany jest targ przy ulicy Gzichowskiej. Targ ten jest największym targowiskiem w województwie śląskim, który 2 razy w tygodniu odwiedza blisko 10 000 kupujących. W latach 2006-2012 plac targowy został przebudowany i zmodernizowany. Targowiskiem Miejskim zarządza spółka miejska Interpromex.
Opis kontekstów historycznych:
Jak wykazały prowadzone badania archeologiczne (stanowisko 16, AZP 96-48/2) na wzgórzu usytuowane było grodzisko, którego początki datowane są na późny okres epoki brązu 900-750 r. p.n.e., a zmierzch na starszą fazę wczesnej epoki żelaza (halsztat C) 750-550 p.n.e.
W latach 30. XVII w. na wzgórzu ks. Wojciech Lipnicki wybudował kościół z funduszu swej krewnej Doroty Kąskiej. Jednonawowa świątynia z dwiema niszami i barokową wieżą służyła mieszkańcom Grodźca do czasu wybudowania kościoła parafialnego pw. św. Katarzyny. W 1865 roku Marcin Kotuła, w podziękowaniu za uzdrowienie dziecka ufundował do kościółka obraz Matki Boskiej z pierścionkiem na palcu. Wkrótce świątynia stała się miejscem pielgrzymek. Wierni zatrzymywali się także przy źródełku zlokalizowanym na wschodnim stoku wzniesienia skąd czerpali wodę przypisując jej moce uzdrawiające.
Kościół pw. św. Doroty ulegał kilkakrotnie zniszczeniu i dewastacji. Nie ominęły go pożary, zniszczenia wojenne, kradzieże i zmiany przeznaczenia – w okresie I wojny światowej mieściły się w nim stajnie. Ponadto od lat 20. XIX w. z uwagi na prowadzoną w pobliżu działalność górniczą doszło do uszkodzenia murów budowli. Renowację świątyni przeprowadzono w latach powojennych udostępniając ją okazjonalnie wiernym. Kościół wraz z otoczeniem wpisany jest do rejestru zabytków województwa śląskiego (A/806/2021).
Gmina: Będzin
województwo: śląskie, powiat będziński,
region Zagłębie Dąbrowskie