Czas powstania – 2015 rok.
Opis cech fizycznych
Obelisk to piaskowcowa kolumna z popiersiem odlanym z brązu. Autorem dzieła jest artysta rzeźbiarz Grzegorz Tomkowicz. Ustawiono go wśród zieleni, w Parku Miejskim.
Opis kontekstów historycznych
Obelisk z popiersiem Adama Loreta – jaślanina, pierwszego naczelnego dyrektora Lasów Państwowych został odsłonięty 11 maja 2015 r., w jego rodzinnym mieście. Inicjatywę postawienia pomnika podjął społeczny komitet złożony z przedstawicieli samorządu Jasła, leśników Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie i Polskiego Towarzystwa Leśnego Oddział w Krośnie.
Adam Stefan Loret (ur. 24 grudnia 1884 w Jaśle, zm. w listopadzie 1939 w ok. Wołożyna, na Białorusi) – polski leśnik, ofiara sowieckich represji w roku 1939.
Urodził się w rodzinie Sydona Karola (1848–1911) i Eugenii z Górnikiewiczów, brat Macieja, historyka i dyplomaty. Uczęszczał do Szkoły Wydziałowej Męskiej, następnie ukończył Wyższe c.k. Gimnazjum w Jaśle. Studiował leśnictwo w Krajowej Szkole Gospodarstwa Lasowego we Lwowie. Specjalista z zakresu urządzania lasu. Studiował także w Akademii Leśnej w Tharandt (Saksonia), praktykował w lasach państwowych saskich i austriackich. Po studiach przez 10 lat pracował w lasach majątku hr. Branickich w Suchej k. Żywca. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości związał się z państwową administracją leśną. W 1921 roku został naczelnikiem Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Warszawie, a w 1925 r. dyrektorem Warszawskiej Dyrekcji Lasów Państwowych. W latach 1926–1928 był nadzwyczajnym delegatem ministerstwa rolnictwa ds. organizacji administracji lasów państwowych. Od 1928 kierował administracją lasów państwowych. W roku 1933 został mianowany pierwszym dyrektorem naczelnym Lasów Państwowych. Loret zintegrował i uporządkował strukturę administracyjną Lasów Państwowych i przeprowadził pierwszą inwentaryzację zasobów leśnych Polski. Był współorganizatorem nowoczesnego przemysłu drzewnego. Opracował koncepcję samowystarczalności ekonomicznej Lasów Państwowych. Był mężem Haliny z Siewierskich (1884–1954).
Po wybuchu II wojny światowej ewakuował się wraz z najbliższymi współpracownikami na wschód, zabierając archiwa Lasów Państwowych. Kolumna samochodów, którymi się poruszali została w dniu 17 września zatrzymana przez sowieckie wojska. Został aresztowany 17 września w Nalibokach. Loret został osadzony przez władze sowieckie w więzieniu w Nowogródku i Wołożynie.
W 2003 roku w Jaśle, w archiwum rodzinnym dr Ewy Skalnej, znaleziono 20-stronicowy maszynopis autorstwa Bolesława Zmitrowicza, będący zapisem relacji gajowego Franciszka Dubickiego, aresztowanego wraz z Loretem. Opisuje ona okoliczności śmierci Adama Loreta. Na przełomie października i listopada 1939 roku, dyrektor wraz z kilkoma współwięźniami zostali zabrani do pracy w lesie. Mieli ładować drewno na wozy. Zostali ostrzeżeni, że przy próbie ucieczki będą zabici. Sześciu więźniów pilnowało 15 żołnierzy NKWD. Wywieziono ich 10 km od Wołożyna, do lasów majątku Pierszaje hr. Benedykta Tyszkiewicza. Na miejscu wprowadzono atmosferę terroru, zakazując więźniom nawet odwracania się podczas pracy. W pewnym momencie, około godz. 14. padł strzał, od którego zginął dyrektor Loret. Oprawcy ściągnęli z zabitego ubranie i buty, ciało pozostawiając w lesie. Wobec protestów innych więźniów, zwłoki zabrano i pochowano w Wołożynie, przy ul. Wileńskiej, nieopodal pomnika Niepodległości. Ta wersja zdarzeń okazała się mieć dużo nieścisłości i badania wykazały, że została wymyślona.
Województwo Podkarpackie
Gmina Jasło
Bibliografia:
„Encyklopedia Jasła”, pod red. Zdzisława Świstaka, Jasło 2010
https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Loret
