Czas powstania
Aktywna turystyka kajakowa na terenie gminy Bakałarzewo zyskała na popularności w drugiej połowie XX wieku.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Rospuda przepływa przez dziewięć jezior i pokonuje różniące się od siebie fizjograficznie dwie krainy: Pojezierze Suwalskie z bogatą rzeźbą polodowcową oraz płaską, sandrową równinę Puszczy Augustowskiej. Taki przebieg wpływa na jej różnorodny charakter i zmienność otoczenia, od niemalże górskiej rzeki o wysokich, często zalesionych brzegach i przełomach z kamienistym dnem do leniwie meandrującej wśród szuwarów w zabagnionej dolinie typowej rzeki nizinnej. Przeciętny spadek rzeki między jeziorami Rospuda Filipowska a Rospuda Augustowska wynosi 0,94 % o, a na krótkich odcinkach miedzy jeziorami w górnej części dochodzi nawet do 3,5 %o, co jest już pokaźną wielkością, jak na rzekę nizinną.
Najatrakcyjniejszy odcinek spływów na terenie gminy Bakałarzewo znajduje się od jeziora Garbaś do jeziora Bolesty i liczy kilkanaście kilometrów trasy.
Na terenie gminy Bakałarzewo spływ kajakowy szlakiem Rospudy jest naprawdę trudny z powodu występowania w korycie licznych przeszkód w postaci powalonych drzew, wystających z wody głazów i starych pali przy mostach, licznych płycizn przy niższych stanach wody, silnego prądu na wąskich zakolach oraz jazów, progów i niskich kładek. Przeszkody te dla jednych stanowią zniechęcające utrudnienia, dla innych podstawowe atrakcje.
Opis kontekstów przyrodniczych
Nad zalesioną zatoką zachodniego brzegu (naprzeciw ujścia Rospudy) znajduje się zagospodarowane pole namiotowe, a w pobliżu obozowisko harcerskie i ośrodek wypoczynkowy. Do jeziora uchodzi Mieruńska Struga (Jaworówka), płynąca z jeziora Mieruńskiego Wielkiego o dł. 6,8 km, możliwa do pokonania kajakiem. Garbaś to akwen o cechach oligotroficznych, ubogi w roślinność nawodną i zanurzoną. Wodę ma czystą, dno piaszczyste lub żwirowe, wszędzie dostępne do kąpieli.
Poniżej jeziora Głębokiego występują mielizny, kamienie, ostre zakręty, powalone drzewa, zwisające gałęzie i niskie kładki urozmaicają spływ odlesionymi terenami upraw rolnych.
W miejscowości Bakałarzewo Rospuda uchodzi do jeziora Sumowo. W miasteczku funkcjonuje jaz nadal czynnego, zabytkowego młyna, przez który konieczne jest przeniesienie kajaków (ok. 50 m).
Ciekawy przyrodniczo odcinek to trasa od jeziora Sumowo do jeziora Okrągłego, a następnie do jeziora Bolesty na pograniczu gmin Bakałarzewo i Raczki. Brzegi w dużej części Rospuda ma tu niskie, podmokłe, zarośnięte olsem bagiennym (olcha, wierzbina, osika). Cały teren jest przyrodniczo bardzo bogaty, a sam silnie eutroficzny zbiornik stanowi dogodne siedlisko dla bytowania licznych gatunków ptactwa wodnego i ryb oraz dla bobrów.