Czas życia
Andrzej Wajda żył w latach 1926-2016.
Opis cech Gminnego Cudu Regionu
Wybitny reżyser filmowy i teatralny urodził się 6 marca 1926 roku w Suwałkach. Jego ojciec Jakub, zawodowy oficer Wojska Polskiego, został zamordowany w Katyniu. Matka reżysera, Aniela z domu Białowąs była nauczycielką.
Historycy filmu uważają, że twórczość polskiego reżysera była w zasadzie jego kinem autorskim. Olga Katafiasz uznała Andrzeja Wajdę za „jednego z najwybitniejszych autorów kina” ze względu na spójność wypowiedzi w jego dorobku. Janina Falkowska podsumowała jego twórczość jako homogeniczną, składającą się przede wszystkim z filmów historycznych oraz komedii. Zauważyła też, że spośród wschodnioeuropejskich twórców Andrzej Wajda był najczęściej atakowanym reżyserem, a jego filmy niejednokrotnie wzbudzały w kraju burzliwe dyskusje.
Andrzej Wajda zmarł 9 października 2016 roku. Urna z prochami Wajdy została złożona na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Opis kontekstów historycznych
W roku 1946 Andrzej Wajda rozpoczął studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Po trzech latach zrezygnował jednak z malarstwa i wybrał film – w 1949 r. podjął studia w łódzkiej Wyższej Szkole Filmowej. Jako reżyser debiutował w 1955 roku obrazem „Pokolenie”.
Międzynarodowy sukces przyniósł Wajdzie film – „Kanał” (1956). W 1957 roku reżyser odebrał za ten film Srebrną Palmę na festiwalu filmowym w Cannes. Kolejnym sukcesem był „Popiół i diament” (1958) z niezapomnianą kreacją Zbigniewa Cybulskiego, wyróżniony na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji nagrodą FIPRESCI. Film obecnie uznany jest za arcydzieło.
Kolejne lata przyniosły Wajdzie m.in. tak wybitne dzieła filmowe, jak: „Popioły” (1965), „Krajobraz po bitwie” oraz „Brzezina” (oba z 1970 roku).
W 1973 roku reżyser przeniósł na ekran dramat „Wesele” Wyspiańskiego, a dwa lata później „Ziemię obiecaną” Reymonta, którą krytycy uznali za najlepszy film Andrzeja Wajdy. Obraz ten otrzymał nominację do Oscara.
W 1977 Wajda wyreżyserował „Człowieka z marmuru”, na podstawie scenariusza Aleksandra Ścibora-Rylskiego.
W 1978 Wajda wyreżyserował obraz „Bez znieczulenia” z niezapomnianą rolą Zbigniewa Zapasiewicza, zaś w 1979 roku adaptacja prozy Iwaszkiewicza, „Panny z Wilka” przyniosła mu następną nominację do Oscara.
W 1981 roku Wajda nakręcił „Człowieka z żelaza” – kontynuację „Człowieka z marmuru”, opisującą historię strajków robotników Wybrzeża. Film ten zdobył pierwszą w historii polskiego kina Złotą Palmę w Cannes oraz kolejną nominację do Oscara.
Kolejne filmy Wajdy to m.in. nakręcony we Francji „Danton” (1983), na podstawie „Sprawy Dantona” Stanisławy Przybyszewskiej. W 1998 r. artysta przeniósł na ekran „Pana Tadeusza”, a w 2002 – „Zemstę”. W 2007 r. nakręcił „Katyń”, a w 2009 r. „Tatarak” na motywach prozy Jarosława Iwaszkiewicza. „Tatarak” nagrodzony został Nagrodą im. Alfreda Bauera na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie. „Katyń” nominowany był do Oscara. Kolejne filmy to- „Wałęsa. Człowiek z nadziei” (2013) i ostatni w dorobku filmowym „Powidoki” (2016).
Reżyser pozostawił po sobie przebogaty dorobek filmowy, za który otrzymał niezliczone nagrody, odznaczenia i wyróżnienia.
Rok 2021 jest w Suwałkach rokiem Andrzeja Wajdy .